मासिक पाळी ही महिलांच्या शारीरिक प्रक्रियेचा नैसर्गिक भाग आहे. या काळात योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे, कारण यामुळे शरीराचे आरोग्य राखले जाते आणि होणारा त्रास कमी होतो. पाळी दरम्यान शारीरिक, मानसिक, आणि भावनिक स्वास्थ्य जपण्यासाठी लक्ष देणे गरजेचे आहे.
मासिक पाळीत स्वच्छता राखणे हे महत्त्वाचे आहे, कारण योग्य स्वच्छता न राखल्यास संसर्ग होण्याचा धोका वाढतो. मासिक पाळी दरम्यान सॅनिटरी नॅपकिन, टॅम्पॉन किंवा मेंस्ट्रुअल कप यांचा वापर करा.नॅपकिन किंवा टॅम्पॉन 4-6 तासांनी बदला. मेंस्ट्रुअल कप वापरत असल्यास, ते स्वच्छतेने निर्जंतुक करा. रोज कोमट पाण्याने बाह्य जननेंद्रिय स्वच्छ धुवा. हार्श साबण, सुगंधित प्रॉडक्ट्स किंवा केमिकलयुक्त उत्पादने वापरणे टाळा. गरजेनुसार वैद्यकीय सल्ल्याने जंतुनाशक लिक्विडचा वापर करा.
मासिक पाळीच्या काळात शरीराला अतिरिक्त पोषणाची गरज असते. योग्य आहार शरीराला ऊर्जा देतो आणि हार्मोनल बॅलन्स राखतो. पाळीमध्ये रक्तस्रावामुळे लोखंडाची कमतरता होऊ शकते. म्हणून पालक, राजमा, बदाम, आणि ज्वारी यांचा समावेश करा. तसेच हाडे मजबूत ठेवण्यासाठी दूध, दही, पनीर खा. अक्रोड, फ्लॅक्ससीड्स, आणि माशांमधून मिळवा. फळे, भाज्या, धान्य खा. मासिक पाळी दरम्यान कैफीनयुक्त पदार्थ, सोडा आणि जास्त साखर असलेले पदार्थ टाळा. प्रक्रिया केलेले अन्न, जसे की पॅकेज्ड स्नॅक्स, कमी खा.
पाळी दरम्यान वेदना सामान्य असतात, परंतु त्यांना कमी करण्यासाठी काही उपाय उपयुक्त ठरतात जसे पोटदुखी कमी करण्यासाठी गरम पाण्याची पिशवी ठेवावी, योगा किंवा स्ट्रेचिंगच्या माध्यमातून स्नायूंना आराम मिळतो. अतिशय वेदना असल्यास, डॉक्टरांच्या सल्ल्याने औषधे घेऊ शकता.
मासिक पाळी दरम्यान भावनिक बदल होऊ शकतात. त्यावर मात करण्यासाठी मानसिक ताण कमी करण्यासाठी ध्यानधारणा आणि डीप ब्रीदिंगचा सराव करा. पुस्तक वाचा, चित्रपट पाहा किंवा आवडता छंद जोपासा. आवश्यकतेनुसार मित्र, कुटुंबीय किंवा तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या. पुरेशी झोप घ्या (7-8 तास). झोपमुळे शरीराला उर्जा मिळते आणि हार्मोनल बॅलन्स राखला जातो. जास्त श्रमाचे कार्य किंवा मानसिक दडपण टाळा.
जर पाळी अनियमित असेल, खूप जास्त रक्तस्राव होत असेल किंवा तीव्र वेदना होत असतील, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. काही परिस्थितींमध्ये ही समस्या असू शकते: पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (PCOS),एंडोमेट्रियोसिस,हार्मोनल असमतोल, मासिक पाळी हा जीवनाचा एक अविभाज्य भाग आहे. योग्य स्वच्छता, संतुलित आहार, आणि मानसिक आरोग्य यावर लक्ष केंद्रित केल्याने पाळीचे दिवस अधिक आरामदायी बनू शकतात. आपले शरीर समजून घेतल्याने पाळीशी निगडित ताणतणाव कमी होतो आणि आरोग्य सुधारते. महिलांनी या काळात स्वतःची अधिक काळजी घ्यावी आणि स्वतःला प्राधान्य द्यावे.